Κρήτη
Κρήτη – Οροπέδιο Καθαρού: Το βασίλειο των νάνων Ιπποποτάμων
Πρόκειται για τον χώρο όπου πέθαναν και ενταφιάστηκαν τα μέλη μιας ολόκληρης αγέλης ιπποποτάμων.
Η πρόσβαση γίνεται μέσω της Κριτσάς, κοντά στον Άγιο Νικόλαο, μέσω ενός στενού αλλά όμορφου δρόμου που οδηγεί στο οροπέδιο. Αντίθετα, αν έχετε ψηλό όχημα αξίζει να έρθετε μέσω του δρόμου που ενώνει το Καθαρό με το Οροπέδιο Λασιθίου. Ένας τρίτος, εξίσου δύσβατος χωματόδρομος συνδέει το οροπέδιο με τις Μάλλες Ιεράπετρας.
Το Καθαρό είναι ένα πανέμορφο τοπίο της Κρήτης, διαφορετικό από τα συνηθισμένα μέρη του νησιού. Το καλοκαίρι εδώ μπορείτε να βρείτε δροσιά, ακόμη και σε καύσωνες. Αξίζει να περπατήσετε ανάμεσα στις ξερολιθιές, τις μηλιές και στους πρίνους, αλλά και να ανακαλύψετε τα τριγύρω βουνά.
Στο Οροπέδιο θα βρείτε λίγες ταβέρνες που μαγειρεύουν παραδοσιακά πιάτα και λειτουργούν όλο το καλοκαίρι. Αντίθετα, το χειμώνα που το Καθαρό είναι κάτασπρο από το χιόνι, οι ταβέρνες ανοίγουν μόνο σε αργίες κι όταν ο καιρός είναι καλός. Επίσης, αξίζει να έρθετε στην γιορτή των βοσκών (το πρώτο Σαββατοκύριακο μετά το δεκαπενταύγουστο), όταν το Οροπέδιο πλημμυρίζει από κόσμο που έρχεται να δει πως παράγεται το τυρί και η φρέσκια μυζήθρα. Παράλληλα σερβίρεται κρέας και συνοδεία παραδοσιακής μουσικής.
Τέλος, αξίζει να αναφέρουμε ότι το οροπέδιο αποτελεί σημαντικότατο σημείο έρευνας από τους παλαιοντολόγους, καθώς από τον 19ο αιώνα έχουν βρεθεί απολιθώματα από νάνους ιπποπόταμους και ελέφαντες, που χρονολογούνται γύρω στα 540.000 χρόνια πριν. Το γεγονός αυτό ενισχύει και την πεποίθηση ότι το Καθαρό κάποτε ήταν μια λίμνη, όπου κατέφευγαν τα ζώα αυτά.
Η ανασκαφή στο οροπέδιο του Καθαρού
Η ύπαρξη των απολιθωμένων νάνων ιπποπόταμων στο οροπέδιο Καθαρό του Λασιθίου Κρήτης ήταν γνωστή στον επιστημονικό κόσμο από τα μέσα του 19ου αιώνα. Τα απολιθώματα έχουν ανακαλυφθεί στα λιμναία ιζήματα του Πλειστοκαίνου, ανάμεσα στα βουνά του οροπεδίου του Καθαρού της Κρήτης, ενός από τα ωραιότερα τοπία του νησιού.
Η ανασκαφή
Στη καρδιά του οροπεδίου του Καθαρού, στη θέση «Διγενή» ή «Ανάσκαμμα» που ανακάλυψε πρώτος ο κριτσιώτης φυσιοδίφης Γιάννης Σιγανός, πραγματοποιούνται παλαιολοντολογικές έρευνες και ανασκαφές οι οποίες οδηγούν στο συμπέρασμα πως το οροπέδιο του Καθαρού ήταν μία πόλγη στο πυθμένα της οποίας βρέθηκαν τα περισσότερα από τα απολιθώματα των νάνων ιπποπόταμων.
Στη θέση υπάρχουν σχεδόν πλήρεις σκελετοί οι οποίοι έχουν υποστεί πολύ μικρή μετακίνηση, καθώς τα περισσότερα οστά βρίσκονται σε φυσική ανατομική θέση. Κατά πάσα πιθανότητα η θέση αποτέλεσε μια θανατοκοινωνία.
Καθώς έχουν διατηρηθεί όλα τα ζώα, είναι σαν να έχει βγάλει κάποιος φωτογραφία ολόκληρης της αγέλης 400.000 χρόνια πριν. Από την ανασκαφή προέκυψαν σημαντικά συμπεράσματα σχετικά με τα μοναδικά χαρακτηριστικά που παρουσίαζαν οι νάνοι ιπποπόταμοι που έζησαν στη Κρήτη. Το σώμα τους προσαρμόστηκε εντυπωσιακά στο ορεινό φυσικό περιβάλλον. Χαρακτηριστικά, ο τρόπος βάδισής τους μάλλον περισσότερο έμοιαζε με αυτόν της κατσίκας παρά με εκείνον των σημερινών ιπποπόταμων.
Τα απολιθώματα δεν έχουν μεταφερθεί σε κάποιο μουσείο αλλά έχουν αφεθεί όπως ακριβώς βρέθηκαν στη θέση τους. Με τον τρόπο αυτό οι επισκέπτες μπορούν να δουν και να παρατηρήσουν τους σκελετούς μιας ολόκληρης αγέλης στη θέση όπου πέθαναν αλλά και να καταλάβουν τον τρόπο με τον οποίο διεξάγεται μια παλαιοντολογική ανασκαφή.
Το πλάνο αξιοποίησης του χώρου προβλέπει πως δίπλα στην ανασκαφή θα υπάρχουν συναρμολογημένοι οι σκελετοί όλων των ζώων που έζησαν στην περιοχή πριν από 540.000 ως 14.000χρόνια πριν από σήμερα.
Με τον τρόπο αυτό τα ευρήματα θα γίνουν προσιτά στο ευρύ κοινό και οι επισκέπτες θα συνειδητοποιούν τις διαδοχικές αλλαγές του περιβάλλοντος που έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια της ιστορίας της Γης.
