Αφιερωμένο στο «Φαράγγι των Αγίων» το Ημερολόγιο του 2018

Στο Αγιοφάραγγο και στους ασκητές του είναι αφιερωμένο το Ημερολόγιο του 2018 της Μητρόπολης Γορτύνης & Αρκαδίας, το οποίο επιμελήθηκε ο ίδιος ο Μητροπολίτης κ. Μακάριος. Το εξώφυλλο κοσμεί η φωτογραφία του ναού του Αγίου Αντωνίου που βρίσκεται μέσα στο φαράγγι και στο οπισθόφυλλο βρίσκεται η φωτογραφία ενός σπηλαίου ασκητών.

Όπως αναφέρεται, μεταξύ άλλων, στο κείμενο που υπογράφει ο Μητροπολίτης κ. Μακάριος «Στο Αγιοφάραγγο άνθησε ο ερημητισμός, με κορωνίδα τη νηπτική εργασία [σ.σ. εγρήγορση & ετοιμότητα του ανθρώπου να κρατά τον νου του καθαρό από διαφόρους λογισμούς και εικόνες που τον αποσπούν από την κοινωνία με τον Θεό] όπως αυτή περιγράφεται στη φιλοκαλική ασκητική γραμματεία των Πατέρων της ερήμου. (…) Το ημερολόγιο του 2018 το αφιερώνουμε ευλαβικά στο Αγιοφάραγγο και στους Αγίους του ασκητές. Η Αποστολική Ι. Μητρόπολη μας, εκτός των άλλων, έχει στους κόλπους της το Αγιοφάραγγο. Τα μονοπάτια των αναχωρητών του λάμπουν, αγιασμένοι τόποι ερημιτών θεούμενων. Για να φτάσουμε στο ύψος τους είναι δύσκολο. Ας ζητήσουμε όμως τις ευχές τους, με ταπείνωση, ώστε να έλθει στην καρδιά μας ο Χριστός».

Δύο ρέματα

Το «Αγιοφάραγγο» βρίσκεται νότια της Μονής Οδηγήτριας και δημιουργήθηκε από τις κοίτες δύο ρεμάτων που ξεκινούν το ένα βόρεια – βορειοανατολικά από το Γυαλομονόχωρο και το άλλο βορειοανατολικά από την Οδηγήτρια. Τα δύο ρέματα συναντούνται κοντά στην Αγία Κυριακή και αφού ακολουθήσουν μια σχετικά ομαλή διαδρομή δυτικά και νότια της εκκλησίας Αγ. Κυριακής εισέρχονται στο ποροφάραγγο απ’ όπου αρχίζει το κυρίως φαράγγι, το «Αγιοφάραγγο» και καταλήγουν στο Νότιο Κρητικό πέλαγος όπου απλώνεται μια μικρή παραλία. Στη μεγαλύτερη διαδρομή του φαραγγιού υψώνονται δεξιά και αριστερά τεράστιοι κάθετοι βράχοι στους οποίους υπάρχουν πολλές σπηλιές. Ο τόπος είναι απομονωμένος, άγριος και τραχύς. Όλα αυτά έκαναν το Αγιοφάραγγο το πρώτο κέντρο ασκητικού βίου όχι μόνο της περιοχής αλλά ολόκληρης της Κρήτης, από τα πρώτα κιόλας χριστιανικά χρόνια.

Άγιος Αντώνιος

Κατηφορίζοντας το φαράγγι και 250 περίπου μέτρα πριν φτάσουμε στην παραλία βρίσκεται η εκκλησία του  Αγίου Αντωνίου- η φωτογραφία της βρίσκεται στο εξώφυλλο του ημερολογίου της Μητρόπολης. Πιστεύεται ότι έχει ανακαινιστεί τρεις φορές για να πάρει τη σημερινή της μορφή. Κατ’ αρχήν ήταν ένα μικρό εκκλησάκι σε μια μικρή σπηλιά μέσα στο βράχο αλλά καθώς περνούσαν τα χρόνια και μεγάλωνε ο αριθμός των ασκητών χρειαζόταν μεγαλύτερη εκκλησιά γι’ αυτό και την μεγάλωσαν. Για τρίτη και τελευταία φορά ανακαινίστηκε ή μεγάλωσε κατά τον 14ο ή 15ο αιώνα και έτσι διατηρείται μέχρι σήμερα. Είναι αρίστης τεχνικής αρχιτεκτονικής και είχε τοιχογραφηθεί αλλά λόγω του ότι βρίσκεται κοντά στην θάλασσα οι τοιχογραφίες καταστράφηκαν. Έξω από την εκκλησία υπάρχει ένα πηγάδι από το οποίο προμηθεύονταν το νερό τους οι ασκητές καθ’ ότι δεν υπάρχει εκεί κοντά καμιά πηγή. Νότια από την εκκλησία πάνω σ’ ένα μικρό ύψωμα βρέθηκε συλημένος κυκλικός θολωτός μινωικός τάφος που δείχνει την ανθρώπινη παρουσία από την Μινωική εποχή. Τέλος κατηφορίζοντας από την Εκκλησία του Αγίου Αντωνίου προς την θάλασσα στην αριστερή πλευρά και σε μικρή απόσταση από την εκκλησία υπάρχει ο «Γουμενόσπηλιος».