Ιερά Μονή Παναγίας Καλυβιανής: Χώρος φιλοξενίας και ευσπλαχνίας

Δίπλα στα ερείπια της Φαιστού, στο νοτιότερο άκρο εκεί που τελειώνει το Λιβυκό πέλαγος, στο μεγάλο κάμπο της Μεσσαράς, βρίσκεται η γυναικεία κοινοβιακή Μονή της Παναγίας της Καλυβιανής.

Σε ένα τόπο καταπράσινο, γεμάτο κήπους με πανέμορφα λουλούδια, με χώρους πεντακάθαρους και φιλόξενους που σφρίζουν από ζωή, δημιουργικότητα, πνευματικότητα και προσφορά προς τον άνθρωπο βρίσκεται αυτό το μοναστικό συγκρότημα.

Σε αυτό βρίσκουμε την έμπρακτη εφαρμογή και ενσαρκωμένη τη διδασκαλία του Χριστού για την αγάπη προς τον πλησίον.

Μια σειρά ολόκληρη ιερών ιδρυμάτων, με τόση κοινωνική και μορφωτική δραστηριότητα, αποτελούν ένα χώρο φιλοξενίας και ευσπλαχνίας όπου θεραπεύεται ο πόνος, βρίσκει παρέα η μοναξιά και η εγκατάλειψη, λύση τα προβλήματα και αγάπη, συμπόνια και μόρφωση τα παιδιά.

Ιστορικά

Η Μονή της Παναγίας της Καλυβιανής βρίσκεται σε υψόμετρο 80m περίπου 60km νότια από το Ηράκλειο, κοντά στις Μοίρες και στο χωριό Καλύβια. Είναι σχετικά νέα μονή η οποία χτίστηκε πάνω στα ερείπια παλιάς εκκλησίας.

Ο σημερινός ναός χτίστηκε το 1873 πάνω στα ερείπια παλαιού μοναστηριού, στο οποίο βρέθηκε εικόνα της Παναγίας την ίδια χρονιά. Στο συγκρότημα της Καλυβιανής θα δείτε τον παλιό ναό, αλλά και τον νεώτερο μεγάλο ναό που κτίστηκε το 1924 και φιλοξενεί την παλιά εικόνα. Ο νεώτερος ναός είναι τρίκλιτος με τα κλίτη αφιερωμένα στο Γενέσιο, τον Ευαγγελισμό και την Κοίμηση της Θεοτόκου (15 Αυγούστου). Επίσης στο συγκρότημα ανήκει ο ναός του οσίου Χαράλαμπου, ο οποίος ασκήτευε στη μονή, και εορτάζει στις 23 Αυγούστου.

Η Καλυβιανή αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση για τα άλλα μοναστήρια, καθώς προσφέρει τεράστιο κοινωνικό έργο και στεγάζει πολλά φιλανθρωπικά ιδρύματα. Από το 1956, ο δραστήριος μητροπολίτης Τιμόθεος Παπουτσάκης δημιούργησε μια Χριστιανική Πολιτεία με κέντρο το Μοναστήρι, κτίζοντας ορφανοτροφείο, γηροκομείο, οικοκυρική σχολή, ίδρυμα νεανίδων, δημοτικό σχολείο, νηπιαγωγείο, κατασκηνώσεις, εργαστήρια υφαντικής, πλεκτικής και ιεροραπτικής κ.α.

Χρονολόγιο

• 961-1204: Στη Βυζαντινή Εποχή ιδρύεται ανδρικό μοναστήρι αφιερωμένο στην Παναγία στην ίδια θέση
• 17ος αιώνας: Μετά την κατάκτηση της Κρήτης από τους Τούρκους, το παλιό Μοναστήρι της Παναγίας καταστρέφεται. Οι Τούρκοι καταπατούν την περιοχή, εκτός τον ναό που συνεχίζει να λειτουργεί σποραδικά.
• 1821: Ο ναός της Παναγίας σταματάει να λειτουργείται και καταρρέει.
• 1865: Ο Ιωάννης Μαργιολάκης αρχίζει να επισκευάζει το ναό, κυρίως το Άγιο Βήμα. Το μοναστήρι αποκτάει τεράστια φήμη μετά των θάνατο δύο Τουρκόπουλων που βεβήλωσαν το ναό, γεγονός που αποδόθηκε σε θαύμα, και οι Τούρκοι προσπαθούν να σταματήσουν τις ορδές των πιστών.
• 1873: Ο Ματθαίος Μιχελινάκης βρίσκει την εικόνα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στο παρεκκλήσι της παλιάς μονής αφιερωμένο στη Ζωοδόχο Πηγή, μέσα στα κτήματα του Τούρκου Χουσεΐν Βραζερζαδέ. Οι Χριστιανοί ζητούν την απαλλοτρίωση των κτημάτων για την κατασκευή μοναστηριού, και μετά από μεγάλες περιπέτειες και διαμάχες με τους Τούρκους, αγοράζεται η έκταση του μοναστηριού.
• 1911: Ξεκινάει η ανέγερση του νέου ναού, με τον τρούλο.
• 1924: Αποπερατώνεται ο νέος ναός.
• 1957-58: Ο μητροπολίτης Τιμόθεος Παπουτσάκης ιδρύει ορφανοτροφείο, γηροκομείο, οικοκυρική σχολή, ίδρυμα νεανίδων, σχολή κοπτικής-ραπτικής, δημοτικό σχολείο, τυπογραφείο, εργαστήριο υφαντικής, πλεκτικής, ιεροραπτικής, μουσείο κ.α.
• 1961: Η μονή μετατρέπεται σε γυναικεία και αναγνωρίζεται με βασιλικό διάταγμα.