Καλοί Λιμένες: Ο «θυμός» του Αποστόλου Παύλου

Η εικόνα του Αποστόλου Παύλου με το «συνοφρυωμένο» βλέμμα που συναντήσαμε μέσα στην εκκλησία που είναι αφιερωμένη σε αυτόν στους Καλούς Λιμένες Δήμου Φαιστού, ήταν σα να εξέφραζε το «θυμό» του για την εικόνα φθοράς και εγκατάλειψης που είχαμε αντικρίσει και μεις φτάνοντας στην περιοχή.

Το λιθόστρωτο μονοπάτι που οδηγεί μέχρι εδώ είναι κατεστραμμένο, κάνοντας δύσκολη την πρόσβαση των πιστών και κυρίως των ηλικιωμένων, ενώ η προσέγγιση είναι μάλλον απαγορευτική για άτομα με ειδικές ανάγκες καθώς αμαξίδιο είναι αδύνατον να κινηθεί υπό αυτές τις συνθήκες.

Το υπόστεγο των επισκεπτών που έχει κατασκευαστεί κοντά στο ναό και είναι γεμάτο ακαθαρσίες αιγοπροβάτων (!) αλλά και  τα κατεστραμμένα πεζούλια έξω από το σπήλαιο, όπου λέγεται ότι έζησε ο μέγας Απόστολος των Εθνών, δείχνουν  πως φροντίδα για συντήρηση και προστασία του χώρου δεν έχει ληφθεί- με άλλα λόγια η περιοχή έχει αφεθεί στην τύχη της- ή για να ακριβολογούμε… «στην ατυχία της». Άραγε ο εορτασμός του κορυφαίου Αποστόλου στις 29 Ιουνίου θα βρει την περιοχή σε αυτή την απαράδεκτη κατάσταση; Ελπίζουμε όχι, καθώς θέλουμε να πιστεύουμε ότι, μετά και το δημοσίευμα μας, κάποιοι θα πάρουν την πρωτοβουλία ώστε να αποκατασταθεί ο χώρος για να του αποδοθεί ο σεβασμός που του αξίζει.

Ο ναός & το σπήλαιο

Την εκκλησία που βρίσκεται δεξιά από το λιμάνι των Καλών Λιμένων πάνω σε λόφο, έχει επισκεφθεί και ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος ο Α΄. Στην περιοχή όπου λέγεται ότι κάποτε υπήρχε μεγάλη βασιλική των πρώτων χρόνων του Χριστιανισμού, το 1911 κτίσθηκε αρχικά ένας μικρός ναός αφιερωμένος στον Απόστολο Παύλο από τον Κωνσταντίνο Καρτεράκη και τη σύζυγο του Μαρία η οποία ήταν εγγονή του οπλαρχηγού Μιχαήλ Κόρακα. Όπως διαβάζουμε σε μαρμάρινη πλάκα που βρίσκεται πάνω στο σημερινό ναό, η ανακαίνιση του έγινε με δωρεά της Ιωάννας Νικολάου Βαρδινογιάννη. Μπροστά από την εκκλησία, λίγο πιο κάτω, βρίσκεται η σπηλιά στην οποία σύμφωνα με την τοπική παράδοση διέμεινε ο Απόστολος Παύλος.

«Εις Καλούς λιμένας…»

Η ιστορία της μητρόπολης Γορτύνης και Αρκαδίας συνδέεται άρρηκτα με την ιεραποστολική δράση των Αποστόλων Παύλου και Τίτου. Η πρώτη επαφή του Αποστόλου Παύλου με την περιοχή το έτος 59/60 μ.Χ. καθόρισε την χριστιανική ιστορία της Κρήτης, όταν οδηγούμενος στη Ρώμη για να δικαστεί, το πλοίο προσορμίστηκε «εις τόπον τινά καλούμενον Καλούς λιμένας ω εγγύς πόλις ήν Λασαία» (Αγία Γραφή, Πράξ. 27.8). Σήμερα, η μικρή σπηλαιώδης κοιλότητα στον βράχο, ως χώρος προσκυνήματος, και ο νεόδμητος ναός, που χτίστηκε πάνω σε παλαιοχριστιανική βασιλική, αφιερωμένος στον Απόστολο Παύλο, υπενθυμίζουν το πέρασμά του από την παραθαλάσσια περιοχή των Καλών Λιμένων.

Στη συνέχεια, το έτος 63 μ.Χ., κατά την Δ΄ αποστολική του περιοδεία, ο Απόστολος Παύλος ανέθεσε στον μαθητή του Απόστολο Τίτο την οργάνωση της Εκκλησίας της Κρήτης.

Ο διώκτης που έγινε Απόστολος

Όπως έχει γράψει ο Θεολόγος Λάμπρος Σκόντζος «Ο μέγας Απόστολος των Εθνών Παύλος δεν ανήκε στη χορεία των δώδεκα Αποστόλων. Δε γνώρισε τον Κύριο όσο ζούσε στη γη, αλλά αποκαλύφτηκε κατόπιν σε αυτόν και κλήθηκε να γίνει απόστολός Του, όντας αυτός πολέμιος της Εκκλησίας. Η Εκκλησία μας χαρακτήρισε τον Απόστολο Παύλο ως τον «Πρώτον μετά τον Ένα», δηλαδή τον σημαντικότερο άνδρα επί γης μετά τον Χριστό και ως το «πολύτιμο σκεύος Χριστού». Δίκαια, διότι ο μέγας αυτός Απόστολος προσέφερε στην Εκκλησία του Χριστού τις πιο ανεκτίμητες υπηρεσίες της ιστορίας Της! Αυτός είναι ο ουσιαστικός θεμελιωτής Της στα έθνη, ως τα πέρατα της οικουμένης!

Γεννήθηκε γύρω στο 15 μ.Χ. στην Ταρσό της Κιλικίας από Iουδαίους γονείς. Ονομαζόταν Σαούλ ή Σαύλος και επίσης είχε και το ρωμαϊκό όνομα Παύλος. Οι εύποροι γονείς του έδωσαν στον φιλομαθή γιο τους υψηλή παιδεία. Επίσης το αξιόλογο ελληνιστικό πνευματικό κλίμα της Ταρσού επέδρασαν θετικά στην διαμόρφωση της προσωπικότητάς του. Τόσο ο πατέρας του όσο και ο Παύλος ανήκε στην αίρεση των Φαρισαίων. Αυτό σημαίνει ότι από μικρός είχε καλλιεργήσει στην ανήσυχη ψυχή του θέρμη και ζήλο για την πίστη του. Γύρω στο 34 μ.Χ. βρέθηκε στην Ιερουσαλήμ να σπουδάζει κοντά στον ονομαστό νομοδιδάσκαλο Γαμαλιήλ. Ο νεαρός φαρισαίος μαθητής έδειξε ιδιαίτερο ζήλο για τη διάσωση της θρησκείας του. Τον συναντούμε συμμέτοχο στον λιθοβολισμό του Πρωτομάρτυρα Στεφάνου και λίγο αργότερα φανατισμένο διώκτη των Χριστιανών. Εξαιτίας του υπέρμετρου μάλιστα ζήλου του και του μίσους κατά των πιστών του Ιησού, ζήτησε από τον αρχιερέα να τεθεί επικεφαλής αποσπάσματος, το οποίο θα βάδιζε προς τη Δαμασκό, προκειμένου να τιμωρήσει παραδειγματικά τους εκεί Ιουδαίους που είχαν γίνει Χριστιανοί και να τους σύρει δεμένους στην Ιερουσαλήμ.

Όμως καθ’ οδόν έγινε το μεγάλο θαύμα. Ο διώκτης Παύλος είδε ένα εκτυφλωτικό φως, το οποίο τον έριξε από το άλογο και τον τύφλωσε. Ταυτόχρονα άκουσε μια φωνή να του λέγει: «Σαούλ, Σαούλ, τι με διώκεις;». Ο τρομοκρατημένος Παύλος ρώτησε: «Τις ει, Κύριε;» και απάντησε: «Εγώ ειμι Ιησούς ον συ διώκεις΄ αλλά ανάστηθι και είσελθε εις την πόλιν, και λαληθήσεται σοι τι σε δει ποιείν» (Παρξ.9,4-6). Το συγκλονιστικό αυτό γεγονός συντάραξε κυριολεκτικά τον Παύλο, μετανόησε και αφού μπήκε στην πόλη συναντήθηκε με τον επί κεφαλής της Εκκλησίας Ανανία, ο οποίος τον θεράπευσε από την τύφλωση, τον κατήχησε και τον βάπτισε. Το γεγονός αυτό έγινε χρονολογικά πιθανότατα το 36 μ.Χ.

Από τότε ο Παύλος έθεσε τον εαυτό του στην υπηρεσία της Εκκλησίας. Ύστερα από μια επιμελή προετοιμασία ανέλαβε να εκχριστιανίσει τους εθνικούς, δηλαδή τους μη Ιουδαίους.

Με συνοδεία άξιων συνεργατών, όπως του Βαρνάβα και του Μάρκου ως ένα σημείο, ο Παύλος ξεκίνησε το 48 μ.Χ. την πρώτη μεγάλη αποστολική περιοδεία του, η οποία περιγράφεται λεπτομερώς στα 13ο και 14ο κεφάλαια των «Πράξεων των Αποστόλων». Πρώτος σταθμός τους ήταν η Σαλαμίνα και ύστερα η Πάφος της Κύπρου, όπου κήρυξαν και ίδρυσαν εκκλησίες. Κατόπιν διάβηκαν στην Μικρά Ασία και περιόδευσαν στις πόλεις Πέργη της Παμφυλίας, στην Αντιόχεια της Πισιδίας, στο Ικόνιο, τα Λύστρα, την Δέρβη και αλλού. Παρ’ όλες τις δυσκολίες που συνάντησαν και τις διώξεις που υπέστησαν, το κήρυγμά τους σημείωσε επιτυχία. Σε όλες τις πόλεις ίδρυσαν τοπικές εκκλησίες. Μέσω της Αττάλειας επέστρεψαν στην Αντιόχεια, όπου «συναγαγόντες την εκκλησίαν ανήγγειλαν όσα εποίησεν ο Θεός μετ’ αυτών και ότι ήνοιξε τοις έθνεσι θύραν πίστεως». Στη συνέχεια έλαβε μέρος στην Σύνοδο της Ιερουσαλήμ (48 μ.Χ.), η οποία έλυσε σοβαρά θέματα ιεραποστολής (Πράξ.15ο κεφ.). Σε αυτή ο Παύλος έπαιξε καθοριστικό ρόλο. Κατόρθωσε να πείσει ότι η αποστολή του Ιουδαϊσμού τελείωσε και πως η χάρη του Θεού έρχεται σε κάθε άνθρωπο, που συντάσσεται με το Χριστό.

Ύστερα με συνεργάτη του τον Σίλα αναχώρησε για την δεύτερη αποστολική περιοδεία του, η οποία περιγράφεται στα 16ο , 17ο και 18ο κεφάλαια των «Πράξεων των Αποστόλων».   Μέσω της Συρίας και Κιλικίας περιόδευσε τις πόλεις της Ασίας Δέρβη και Λύστρα. Εκεί συνάντησε τον ευσεβή και ένθερμο νέο Τιμόθεο, το οποίο πήρε και αυτόν μαζί του. Διάβηκαν την Φρυγία, την Γαλατία, έφτασαν στην Μυσία και κατόπιν στην Τρωάδα. Κατόπιν οράματος πέρασαν στην Μακεδονία και ίδρυσαν εκκλησίες στους Φιλίππους, την Θεσσαλονίκη, την Βέροια, την Αθήνα και την Κόρινθο, στην οποία έμειναν περίπου ενάμισι χρόνο στο σπίτι του Ακύλα και της Πρισκίλας. Με το τέλος και της δεύτερης περιοδείας ο Παύλος έφτασε στην Έφεσο και από εκεί μέσω Καισάρειας στην Ιερουσαλήμ. Κατόπιν επέστρεψε στην Αντιόχεια για ανάπαυση. Σύντομα ανέλαβε να επιτελέσει και την Τρίτη αποστολική περιοδεία του. Περιγράφεται στα 19ο και 20ο κεφάλαια των «Πράξεων των Αποστόλων». Επισκέφτηκε την Γαλατία, την Φρυγία και κατέληξε στην Έφεσο, όπου έμεινε τρία χρόνια διδάσκοντας και στηρίζοντας την εκκλησία της μεγάλης ασιατικής αυτής πόλεως. Μετά ήλθε στην Τρωάδα, πέρασε ξανά στους Φιλίππους, στην Θεσσαλονίκη, στην Βέροια, ίσως στην Ήπειρο και τερμάτισε στην Κόρινθο, όπου έμεινε τρεις μήνες. Μέσω Τρωάδος, Μιλήτου και Καισάρειας έφτασε και πάλι στην Ιερουσαλήμ. Εκεί συνελήφθη ως ταραχοποιός και οδηγήθηκε σε δίκη  Ως ρωμαίος πολίτης απαίτησε να δικαστεί στο αυτοκρατορικό δικαστήριο της Ρώμης. Γι’ αυτό αναχώρησε δέσμιος ακτοπλοϊκώς για την πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας. Κοντά στη νήσο Μελίτη ναυάγησε το πλοίο και βγήκαν στην ξηρά όπου κήρυξε και ίδρυσε και εκεί εκκλησία. Τελικά έφθασε στη Ρώμη, όπου ύστερα από δύο χρόνια σχετικού περιορισμού δικάστηκε και αθωώθηκε. Στο σημείο αυτό τελειώνει και το ιερό βιβλίο των «Πράξεων των Αποστόλων». Από την Ρώμη έπλευσε στην Κρήτη, όπου αφήκε επίσκοπο τον εκλεκτό και πιστό συνεργάτη του Τίτο, ανέβηκε στην Κόρινθο, στην Μακεδονία και επισκέφτηκε πιθανότατα την Νικόπολη της Ηπείρου το Φθινόπωρο του 66 μ.Χ., όπου και παραχείμασε (Τιτ.3,12). Μετά πέρασε και πάλι στην Ασία, όπου αφήκε τον αγαπητό του συνοδό Τιμόθεο, αφού τον κατέστησε επίσκοπο στην Έφεσο. Η τέταρτη και τελευταία περιοδεία του μεγάλου αποστόλου τερματίστηκε στην Δύση. Έφτασε σύμφωνα με μαρτυρία του αγίου Κλήμεντα Ρώμης στις εσχατιές της Δύσης, στην Ισπανία. Κατόπιν κατάκοπος και τσακισμένος από τις κακουχίες κατέληξε στην Ρώμη. Οι διωγμοί κατά των Χριστιανών, που είχε κηρύξει ο παράφρονας Νέρων βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη. Ο Παύλος κατέστη ο κύριος στόχος των ειδωλολατρών δημίων. Έτσι γύρω στο 67 μ.Χ. συνελήφθη και αποκεφαλίσθηκε, σφραγίζοντας έτσι το τιτάνιο ιεραποστολικό του έργο με το μαρτύριό του. Ο μεγάλος αυτός Απόστολος μας άφησε και δεκατέσσερις επιστολές, οι οποίες κατέχουν σπουδαία θέση στον Κανόνα της Καινής Διαθήκης. Αυτές είναι: 1) Η προς Ρωμαίους, 2) προς Κορινθίους Α΄, 3) προς Κορινθίους Β΄ 4) προς Γαλάτας, 5) προς Εφεσίους, 6) προς Φιλιππησίους, 7) προς Κολασσαείς, 8) προς Θεσσαλονικείς Α΄, 9) προς Θεσσαλονικείς Β΄,10) προς Τιμόθεον Α΄,11) προς Τιμόθεον Β΄,12) προς Τίτον, 13) προς Φιλήμονα και 14) προς Εβραίους».

Φωτορεπορτάζ: Γιάννης Φραγκιαδάκης