Αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά: Μοχλός Ανάπτυξης – Απάντηση στην κρίση

Το τελευταίο διάστημα, παρατηρείται μία έντονη κίνηση αναθέρμανσης της καλλιέργειας των αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών (ΑΦΦ), κυρίως ως εναλλακτική λύση σε παλιές και φθίνουσες καλλιέργειες. Σύμφωνα με στοιχεία του ΥπΑΑΤ, οι καλλιεργούμενες εκτάσεις αρωματικών-φαρμακευτικών φυτών για το 2016 ανήλθαν σε 66.542 στρέμματα, έναντι 60.378 στρεμμάτων το 2015. Αξιοσημείωτο και ενδεικτικό της κατακόρυφης αύξησης του ενδιαφέροντος είναι ότι οι καλλιεργούμενες εκτάσεις αρωματικών φυτών το 2014 ανέρχονταν σε 28.875 στρέμματα.Τα ΑΦΦ αποτελούν λοιπόν καλλιέργειες που μπορεί και αξίζει να επεκταθούν, μιας και είναι μια πραγματικά δυναµική καλλιέργεια για τη χώρα, γιατί αποτελεί ιδανική λύση για την αξιοποίηση μειονεκτικών, ορεινών ή ημιορεινών εκτάσεων. Ακόμα μπορεί να συμβάλλει στην αναδιάρθρωση των καλλιεργειών, στην αύξηση του εισοδήματος των παραγωγών και στην ανάπτυξη επιχειρηματικών δραστηριοτήτων στις περιοχές αυτές µε αποτέλεσμα την συγκράτηση του πληθυσμού στην ύπαιθρο και την παραγωγή προστιθέμενης αξίας για τις τοπικές οικονομίες. Η  βιολογική γεωργία τους ταιριάζει πολύ καλύτερα με τη φιλοσοφία της καλλιέργειας και της χρήσης αυτών των φυτών, δεδομένου ότι έχουν μικρές σχετικά απαιτήσεις σε θρεπτικά συστατικά και νερό καθώς και αντοχές σε εχθρούς και ασθένειες.

Όμως, η καλλιέργεια των αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών πρέπει να είναι μια “έξυπνη” καλλιέργεια ώστε να είναι μια επιχειρηματική καλλιέργεια. Ο στόχος της καλλιέργειας θα πρέπει να είναι η παραγωγή τυποποιημένου, και κατά προτίμηση μεταποιημένου προϊόντος (πχ. ξηρή δρόγη, αιθέριο έλαιο κ.α.) και η παραγωγή του να στοχεύει στην αναγνώριση πιστοποιημένου προϊόντος (αναγραφή στοιχείων π.χ. περιεκτικότητα σε έλαιο, δραστικές ουσίες). Δηλαδή, όταν το προϊόν πρόκειται να διατεθεί στην αγορά πρέπει να πληροί συγκεκριμένες προδιαγραφές.Ένας σημαντικός στόχος του παραγωγού επίσης, πρέπει να είναι η διάθεση σε σταθερή αγορά, κάτι που σημαίνει ότι οι παραγωγοί καλό είναι πριν ξεκινήσουν την καλλιέργεια Αρωματικών και Φαρμακευτικών φυτών, να έχουν εξασφαλίσει τη διάθεση μέρους τουλάχιστον της παραγωγής τους, σε αξιόπιστο φορέα του οργανωμένου εμπορίου ή σε μονάδες επεξεργασίας, με υπογραφή συμβολαίου.

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΛΑΔΟΥ ΑΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΦΥΤΩΝ ΣΗΜΕΡΑ:

1. Η μη ύπαρξη αξιόλογων μονάδων επεξεργασίας των φυτών αυτής της κατηγορίας. Πολλές από τις σημερινές μονάδες που υπάρχουν σήμερα εισάγουν αρκετές ποσότητες πρώτης ύλης από το εξωτερικό ως πιο φθηνή, όχι όμως πάντα και καλής ποιότητας.
2. Η έλλειψη πιστοποίησης της παραγωγής, γιατί στις αγορές σήμερα η πιστοποίηση δεν είναι απλά αναγκαία, είναι προαπαιτούμενο. Η πιστοποίηση δίνει υπεραξία στο προϊόν.
3. Η έλλειψη εκσυγχρονισμού των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και των καλλιεργητικών πρακτικών, που μπορεί να γίνει μέσα από την οργανωμένη, συστηματική επαγγελματική κατάρτιση, ενημέρωση και την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών και τη συνεργασία με τα ερευνητικά ιδρύματα.

ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ:

• Η προώθηση της παραγωγής και εμπορίας των ελληνικών τυποποιημένωναρωματικών φαρμακευτικών φυτών και συναφών προϊόντων στο εξωτερικό και η υποκατάσταση των αμφίβολης ποιότητας εισαγόμενων στην Ελλάδα
• Η συμβολή μέσα από τοπικό διάλογο στη χάραξη εθνικής πολιτικής για τα αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά
• Η ενίσχυση της μεταφορά τεχνογνωσίας και ανταλλαγής εμπειριών και πρακτικών
• Η προώθηση του αρωματουρισμού την Ελλάδα
• Η δημιουργία επώνυμων – πιστοποιημένων προϊόντων, όπως ΠΟΠ, ΠΓΕ κ.λ.π.
• Η σύνδεση, συνεργία και συνεργασία με επιστημονικά – ερευνητικά κέντρα για την εισαγωγή πιστοποιημένου πολλαπλασιαστικού υλικού και ορθών καλλιεργητικών πρακτικών

ΓΙΑΤΙ ΕΠΙΜΈΝΟΥΜΕ ΣΤΗΝ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗ – ΚΑΘΕΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ;

Το μεγάλο πλεονέκτημα με τη μεταποίηση των αρωματικών φυτών είναι ότι σε μια καθετοποιημένη μονάδα παραγωγής φαρμακευτικών και αρωματικών φυτών δεν υπάρχει περίπτωση να μείνει αδιάθετο ή να αλλοιωθεί κάποιο προϊόν της, καθώς σε κάθε περίπτωση μπορεί να αποθηκευτεί το αδιάθετο υλικό και να προωθηθεί στην κατάλληλη αγορά. Επίσης ο επιχειρηματίας ιδιοκτήτης της μονάδας, μπορεί να αναζητήσει συνεργασίες και με άλλους παραγωγούς ώστε να επιτύχει οικονομίες κλίμακας.

ΤΟ ΕΝΔΙΑΔΕΡΟΝ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΣΤΟ ΡΕΘΥΜΝΟ

Στο Ρέθυμνο οι σχετικές προσπάθειες βρίσκονται σε σχετικά αρχικό στάδιο, κυρίως στην περιοχή του Αμαρίου με το ιδανικό της μικροκλίμα και τα πρώτα αποτελέσματα είναι πράγματι πολύ ενθαρρυντικά. Οι παραγωγοί που έχουν ξεκινήσει να ασχολούνται  με την καλλιέργεια αρωματικών φυτών καλλιεργούν κύρια Ρίγανη, λεβάντα, ματζουράνα και φυσικά Δίκταμο, ευελπιστώντας να βρουν μια αξιόπιστη εναλλακτική σε σχέση με παραδοσιακές, «κορεσμένες» καλλιέργειες.

Το πόσο σημαντικό είναι το ενδιαφέρον και των παραγωγών του Ρεθύμνου για την καλλιέργεια αρωματικών – φαρμακευτικών φυτών, αποδείχθηκε στην πρόσφατη ενημερωτική εκδήλωση που διοργανώσαμε στο Επιμελητήριο μας, με κεντρική εισηγήτρια την κυρία Δρ. Ελένη Μαλούπα, γεωπόνο,  διευθύντρια στο Ινστιτούτο Γενετικής Βελτίωσης και Φυτογενετικών Πόρων του Ελληνικού Γεωγικού Οργανισμού ΔΗΜΗΤΡΑ (ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ) και επίτιμο μέλος της Ένωσης Αρωματικών και Φαρμακευτικών Φυτών Ελλάδας.Σημειώνω εδώ ότι, μετά το απροσδόκητα υψηλό ενδιαφέρον του κοινού, αναλάβαμε τη δέσμευση ως προς τη συνέχεια των δράσεων για την εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση των ενδιαφερομένων σχετικά με τις αντίστοιχες καλλιέργειες μέσα από σεμινάρια που θα διοργανώσουμε στο αμέσως προσεχές διάστημα.

Συμπερασματικά, η “έξυπνη” καλλιέργεια των αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών πρέπει να αποσκοπεί σε συγκεκριμένη αγορά, να διαθέτει πιστοποιημένο πολλαπλασιαστικό υλικό και οπωσδήποτε πιστοποιημένο προϊόν- τόσο ξηρή δρόγη όσο και αιθέριο έλαιο. Ακόμη, τονίζουμε ότι έχει μεγάλη σημασία για την αγορά το προϊόν από άποψη χαρακτηριστικών αλλά και το αν είναι βιολογικό ή όχι.

Άρθρο του Μ.Γ. Ψαρουδάκη

Α’ Αντιπροέδρου του Επιμελητηρίου Ρεθύμνης

Αντιδημάρχου Δήμου Αμαρίου